طبق مطالعات انجام شده حدود ۷۵ تا ۸۰ درصد مردم جهان بطور منظم نوشیدنی‌های کافئین دار از جمله نوشابه، چای و قهوه مصرف می‌کنند، اما برخی از این افراد نسبت به اثرات کافئین حساسیت بیشتری دارند و مغز آن‌ها بیشتر از سایر افراد به کافئین وابسته می‌شود که این وابستگی می‌تواند توسط عوامل زیادی از جمله ژنتیک ایجاد شود. در ادامه با ما همراه باشید تا هر آنچه که باید در مورد اعتیاد به کافئین بدانید را بیان کنیم.
آيا قهوه اعتیاد آور است؟
همانطور که می‌دانید قهوه حاوی ماده‌ای به نام کافئین است که در صورت استفاده صحیح می‌تواند به شما در افزایش سطح انرژی، هوشیاری و تمرکز کمک کند، اما اگر روزانه مقدار زیادی نوشیدنی‌های کافئین دار مانند قهوه، چای و یا نوشابه‌های گاز‌دار مصرف کنید، به تدریج بدن شما با کافئین سازگار شده و به آن عادت می‌کند، بنابراین با گذشت زمان باید مرتبا میزان کافئین مصرفی خود را افزایش دهید تا به همان اثرات هوشیاری و افزایش انرژی قبل برسید، با این حال این وابستگی اعتیاد محسوب نمی‌شود و معمولا برای سلامتی خطرناک نیست و فقط به میزان اندکی سطح دوپامین بدن را افزایش می‌دهد.
عوارض ناشی از ترک کافئین
اگر احساس می‌کنید که به کافئین وابسته شده‌اید، قطع ناگهانی آن می‌تواند علائمی مانند سردرد، اضطراب، تحریک پذیری، عدم تمرکز، خستگی و خواب‌آلودگی، کاهش انرژی و در کل روحیه بد و حالت افسردگی ایجاد کند، هر چه میزان کافئین مصرفی شما بیشتر باشد علائم ترک نیز شدید‌تر خواهد بود. این علائم معمولاً حدود ۱۲ تا ۲۴ ساعت بعد از عدم مصرف شروع و بین ۹ تا ۱۲ روز ادامه دارد.
چگونه وابستگی خود را به کافئین کاهش دهیم؟
اگر می‌خواهید عادت های خود را تغییر دهید، آگاهی از آن و مشورت با پزشک اولین قدم است، اما مراحل زیر نیز می‌تواند به شما در کاهش مصرف کافئین کمک کند:
- به جای ترک ناگهانی کافئین بهتر است به تدریج میزان مصرف قهوه، چای، نوشابه و نوشیدنی‌های انرژی زا را کاهش دهید، زیرا شما با قطع ناگهانی کافئین به احتمال زیاد علائم ترک اعتیاد به قهوه را تجربه خواهید کرد و برای از بین بردن آن مجبور به مصرف دوباره این ماده خواهید شد.
- مصرف آب را افزایش دهید. آب یک انتخاب سالم است و به طور طبیعی کافئین را از بدن شما دفع می‌کند و بدن شما را هیدراته نگه می‌دارد.
- نوشیدنی‌های کافئین‌دار را با گزینه‌های بدون کافئین جایگزین کنید، به عنوان مثال، اگر به طور معمول روزانه سه فنجان قهوه می‌نوشید سعی کنید نوشیدنی‌هایی مانند قهوه بدون کافئین چای گیاهی یا آب گرم با لیمو را جایگزین آن کنید.
- ورزش را در برنامه روزمره خود بگنجانید.
سخن پایانی
اگرچه تعیین دقیق تعداد افراد وابسته به کافئین دشوار است ، اما مطالعات نشان می دهد که بیش از یک چهارم افرادی که از کافئین استفاده می‌کنند از معیارهای ذکر شده در کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) وابستگی مواد برخوردار هستند اما از آنجایی که قهوه سرشار از آنتی اکسیدان است و فواید زیادی برای سلامتی دارد، قطعا در برنامه غذایی شما اثرات مثبتی خواهد داشت، پس سعی کنید به جای قطع کامل نوشیدن قهوه، از آن به میزان صحیح استفاده کنید.
