تیسان (tisane) یا دمنوش گیاهی چیست و چه تفاوتی با چای دارد؟

دمنوش‌های گیاهی یا تیسان‌ها نوشیدنی‌های خوش طعم و پر خاصیتی هستند که امروزه بطور گسترده‌ای در نقاط مختلف جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند. انواع مختلف این نوشیدنی‌‌ علاوه بر طعم بی‌نظیر، خواص سلامتی بی‌شماری دارند که محبوبیت آن‌ها را چندین برابر کرده و صدها سال است که به عنوان درمان طبیعی برای انواع بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه هر آنچه باید درباره دمنوش‌های گیاهی بدانید را برای شما بیان می‌کنیم.

تیسان یا چای گیاهی چیست؟

تیسان “tisane” یا چای گیاهی به نوشیدنی‌‌هایی گفته می‌شود که به صورت جوشانده و یا دم کرده از قسمت‌های مختلف گیاهان معطر از جمله برگ‌ها، پوست، گل، میوه و… تهیه شده و خواص شماری برای سلامتی دارند.

تیسان‌ها علاوه بر مزایای سلامتی بالقوه‌، اغلب فاقد کافئین هستند و می‌توان از آن‌ها به عنوان جایگزینی سالم برای چای و قهوه استفاده کرد.

چای گیاهی هم به صورت گرم و هم به صورت سرد سرو می‌شود، به همین دلیل شما می‌توانید در هر فصل و منطقه‌ای از طعم بی‌نظیر و خواص بی‌شمار آن لذت ببرید.

نکته مهمی که باید در نظر داشته باشید این است که هیچ یک از چای‌های گیاهی، از گیاه کاملیا سیننسیس (Camellia sinensis) که انواع اصلی چای از آن منشاء می‌گیرند، مشتق نمی‌شوند.

کلمه “tisane” ریشه یونانی دارد و از واژه یونانی “ptisane” به معنای پوست کنده یا خرد شده گرفته شده است. پس از مدتی، این کلمه به فرانسوی “tisane” تغییر یافت که به خرد کردن، بریدن و پاره کردن انواع مواد گیاهی برای تولید دمنوش‌های گیاهی اشاره دارد.

در چین باستان دمنوش‌های تهیه شده از گیاهان را “لیانگ چا” می‌نامیدند که به معنای “چای خنک کننده” است، زیرا یکی از کاربردهای اصلی این دمنوش‌ها در گذشته، چین خنک کردن بدن در هوای گرم بود.

چای‌های گیاهی تاریخچه‌ای طولانی دارند و قدمت آن‌ها به چین و مصر باستان می‌رسد، جایی که تیسان‌ها هم برای لذت بردن و هم برای اهداف دارویی نوشیده می‌شدند.

ریشه‌ بسیاری از تیسان‌هایی که امروزه می‌شناسیم به ۱۵۵۰ سال قبل از میلاد مسیح و چین و مصر باستان باز می‌گردد. (متون باستانی از چین و مصر استفاده از دمنوش‌های گیاهی را برای اهداف دارویی مستند کرده‌اند.)

در واقع هر جا که گیاهان، ریشه‌ها و برگ‌ها وجود داشتند، اجداد ما از آن‌ها به عنوان فرصتی برای تولید دمنوش‌های گیاهی استفاده می‌کردند.

انواع تیسان

تیسان‌ها معمولاً بر اساس اینکه از چه قسمتی از گیاه می‌آیند، دسته بندی می‌شوند. در اینجا چند نمونه از دسته بندی‌های اصلی تیسان آورده شده است:

• تیسان‌های تهیه شده از برگ: مانند بادرنجبویه، نعناع، ​​علف لیمو و دمنوش فرانسوی.
• تیسان‌های تهیه شده از گل: مانند گل رز، بابونه، هیبیسکوس و اسطوخودوس.
• تیسان‌های تهیه شده از پوست درخت: مانند دارچین، نارون و پوست گیلاس سیاه.
• تیسان‌های تهیه شده از ریشه: مانند زنجبیل، اکیناسه و کاسنی.
• تیسان‌های تهیه شده از میوه/توت: مانند تمشک، زغال اخته، هلو و سیب.
• تیسان‌های تهیه شده از دانه / ادویه‌جات: مانند هل، زیره و رازیانه.
• تعداد اندکی از تیسان‌ها نیز از خزه، ساقه یا سایر مواد گیاهی تهیه می‌شوند.

نکته: برخی از انواع تیسان‌ ترکیبی از انواع گیاهی هستند و یا از قسمت‌های متعدد یک گیاه تهیه می‌شوند.

نکته ۲: بسیاری از افراد کامبوجا را به عنوان نوعی تیسان می‌شناسند، اما از نظر فنی یک کلنی همزیست مخمر و باکتری (یا “SCOBY”) است.

چگونه تیسان درست کنیم؟

تیسان‌ها اکثرا به دو شکل جوشانده و دم‌کرده تهیه می‌شوند:

دم کردن همان روشی است که برای درست کردن چای مورد استفاده قرار می‌گیرد و با ریختن آب جوش روی مواد گیاهی انجام می‌شود. (تیسان‌های برگ، گل و دانه عموماً به صورت دم کرده هستند.)

در حالی که روش جوشاندن، به قرار دادن مواد گیاهی در آب جوش به منظور آزاد شدن اسانس‌ها و طعم‌های موجود در آن‌ها گفته می‌شود. این روش اغلب برای مواد گیاهی با سطوح سخت یا سطح کوچکتر استفاده می‌شوند. (تیسان‌های پوست، ریشه و توت معمولاً به صورت جوشانده هستند.)

به یاد داشته باشید، زمان آماده سازی و نسبت استفاده از مواد اولیه در انواع مختلف تیسان‌ بسیار متفاوت است.

زمان آماده‌سازی برخی از انواع تیسان، ممکن است به کوتاهی دو دقیقه باشد در حالی که برخی دیگر از آن‌ها برای دم‌آوری به بیش از ۱۵ دقیقا زمان نیاز دارند.

خوشبختانه، بر روی بسته بندی بسیاری دمنوش‌های اطلاعات کافی درباره نحوه آماده سازی و نسبت استفاده از آن‌ها درج شده و شما می‌توانید آن را مطالعه کنید، در غیر اینصورت، بهتر است از فروشنده بخواهید تا نحوه دم‌آوری دمنوش مورد نظر را به شما توضیح دهد.

همچنین شما می‌توانید به صورت آنلاین نیز دستورالعمل‌های مربوط به تیسان مورد نظر خود را جستجو کنید.

بیشتر بخوانید: چای سلطنتی انگلستان؛ هر آنچه باید درباره چای ارل گری بدانید!

تفاوت چای با تیسان

بطور کلی دو معیار اصلی برای بیان تفاوت این دو نوشیدنی وجود دارد:

منشا گیاهی

همانطور که گفته شد، انواع اصلی چای، از برگ‌های گیاه کاملیا سیننسیس تهیه می‌شود، در حالی که هیچ یک از انواع چای گیاهی یا تیسان، متعلق به خانواده این گیاه نیستند.

محتوای کافئین

محتوای کافئین موجود در چای معمولی بر اساس منبع و نوع چای متفاوت است، با این حال، هر چای واقعی که از برگ‌های گیاه کاملیا سیننسیس تهیه می‌شود، تقریباً حاوی ۱۵ تا ۷۰ میلی‌گرم کافئین در هر فنجان ۸ اونسی است، در حالی که چای تیسان فاقد کافئین است.

خواص دارویی تیسان‌ها

دنیا مملو از گیاهان معطر، گل‌ها، قارچ‌ها، میوه‌ها و سبزیجات مختلفی است که همگی تاثیر بیوشیمیایی روی بدن شما خواهند داشت. سنت‌های گیاهی بومی در هر قاره‌ و منطقه‌ای از جهان وجود دارد که انسان‌ها از طریق تجربه و آزمایش آموخته‌ و آن‌ها را به نسل‌های بعد از خود منتقل کرده‌اند. (چین با بیش از ۵۰۰۰ سال مطالعه، طولانی‌ترین سنت ناگسستنی طب گیاهی در جهان را دارد.)

همانطور که در تاریخ نشان داده شده است، دمنوش‌های گیاهی دارای فواید بی‌شماری برای سلامتی هستند که خواص هر کدام از آن‌‌ها با توجه به نوع ترکیبات و گیاه استفاده شده در چای متغیر است. (به عنوان مثال، در صورت ناراحتی معده ممکن است به شما بابونه یا در صورت داشتن دندان درد میخک داده شود.)