اگر عاشق دنیای قهوه هستید، حتما بارها و بارها نام باریستا را شنیده اید و می‌دانید که یک فنجان اسپرسو یا یک کاپوچینو به خودی خود و با تنظیمات دستگاه قهوه ساز تهیه نمی‌شود، بلکه تمام این نوشیدنی‌ها توسط یک فرد ماهر به نام باریستا که علاقه شدیدی به قهوه و نوشیدنی‌های بر پایه قهوه دارد آماده می‌شود. در ادامه همراه ما باشید تا درباره باریستا و باریستا شدن بیشتر بدانید!
باریستا کیست؟
باریستا در واقع یک متخصص قهوه است که بصورت حرفه‌ای مسئولیت تهیه نوشیدنی‌های گرم و سرد بر پایه اسپرسو را بر عهده دارد و ارائه خدمات به مشتریان بخش اصلی این شغل را تشکیل می‌دهد. امروزه استفاده از دستگاه‌های مختلف، دانستن دستور‌های متفاوت قهوه و هنر زیباتر کردن محصولات(لته) این کار را تبدیل به حرفه‌ای سخت و پیچیده کرده اما با وجود این سختی‌ها، عشق به قهوه و بوی دل‌انگیز آن و دیدن کافی‌شاپ‌های زیبا و خیره‌کننده به افراد انگیزه می‌دهد تا به سوی این حرفه کشیده شوند.
تاریخچه
برخلاف تصور عامه، نخستین باریستاها در سال ۱۶۴۵ و در قهوه‌خانه های ایتالیا(که هم الکل و هم قهوه سرو می‌کردند) تحت عنوان بارمان شروع به کار کردند. قبل از اختراع دستگاه اسپرسو، بارمان‌ها از روش ترکی سنتی برای تهیه قهوه استفاده می‌کردند اما پس از اختراع اولین دستگاه اسپرسوساز توسط آنجلو موریندو و پیدایش موج دوم قهوه، تحول بزرگی در دنیای قهوه و قهوه‌نوشی شکل گرفت. این موج باعث افتتاح فروشگاه‌های بزرگ قهوه در سراسر کشور شد تا قهوه به راحتی در دسترس مردم قرار بگیرید و حرفه باریستا بیش از پیش مورد توجه مردم واقع شود. بعد از به قدرت رسیدن موسولینی در ایتالیا و همه‌گیر شدن کمپین ملی‌گرایی در این کشور قرار بر این شد که بیشتر از کلمات ایتالیایی در موارد مختلف استفاده شود تا کلماتی مثل بارمان که ریشه انگلیسی و آمریکایی داشتند. به این ترتیب کلمه ایتالیایی باریستا جایگزین بارمان شد و قهوه اسپرسو حتی بیش از گذشته با فرهنگ و هویت ایتالیایی درآمیخت و ادغام شد.
وظایف باریستا
باریستاها در انواع مختلفی از موقعیت‌ها کار می‌کنند، از کافی‌شاپ‌های زنجیره‌ای گرفته تا کافه‌هایی که تنها به سرو کردن قهوه می‌پردازند، به همین دلیل وظایف بسیار متنوعی دارند. در اینجا به برخی از وظایف آن‌هااشاره کرده ایم.
- تهیه و آماده کردن سفارش‌ها بر اساس منوی کافه و سلایق مشتری.
- کنترل کیفیت مواد اولیه مصرفی کافه و سفارش‌ها.
- انجام هنر لاته آرت و تزئین نوشیدنی‌ها.
- آماده‌سازی نوشیدنی‌های بر پایه اسپرسو از جمله لاته، کاپوچینو، ماکیاتو و سایر نوشیدنی‌ها.
- مدیریت بارو پرسنل بار.(کمک باریستا، سینک من و …).
- استفاده از تجهیزات و قهوه با کیفیت بالا که طعم و عطر بهتری را به ارمغان می‌آورد.
- نظافت تجهیزات قهوه و شستن وسایل کوچک.
- شناخت و تسلط بر دستگاه آسیاب قهوه و نحوه کار با آن.
- گرایند(آسیاب کردن) دانه‌های قهوه تازه برای سرو.
- آماده سازی انواع دیگر نوشیدنی مانند چای، دمنوش و…
- یادگیری انواع مختلف قهوه و دانه‌های آن، توصیه به مشتریان بر اساس سلیقه آنها، ارائه توضیحات درباره اقلام منوی کافه و پاسخ به سوالات مشتریان درباره منو.
- گاهی باریستا به موجودی کالا ، راه اندازی صندوق پول و حل مشکل کمک می کند و از شما سفارش می‌گیرد.
شغل باریستا مناسب چه افرادی است؟
- کار کردن به عنوان یک باریستا علاوه بر دانش و تخصص، ایده آل برای افرادی است که علاقه زیادی به قهوه داشته باشند.
- افرادی که توانایی انجام همزمان چند کار و انعطاف پذیری بالایی دارند و می‌توانند از خلاقیت، ابتکار و سرعت عمل خود مخصوصا در ساعت‌های شلوغ کافه استفاده کنند برای باریستا شدن گزینه خوبی هستند.
- باریستا از نزدیک با مشتریان در ارتباط است و گاهی ممکن است با مشتریان ناراضی روبه رو شود، بنابراین باید بتواند در موقعیت تحت فشار خوب کار کند و ارتباط صمیمی و خوبی با مشتریان برقرار کند.
- اکثر باریستاها مجبوراند تا دیر وقت و حتی روز‌های تعطیل کار کنند، پس قبل از اینکه این شغل را انتخاب کنید مطمئن باشید که می‌توانید دیر بخوابید و زود بیدار شوید.
- و در آخر شما به عنوان یک باریستا باید با گروهی از افراد مختلف همکار باشید و در عین حال با مشتریان زیادی برخورد کنید، پس آشنایی با کار گروهی یکی از الزامات این حرفه است.
چگونه باریستا شویم؟
اگرچه شروع کار باریستا شدن بسیار دشوار به نظر می‌رسد اما نگران نباشید! شما با دانستن برخی نکات می‌توانید کار خود را راحت‌ترآغاز کنید. بطور کلی برای تبدیل شدن به باریستا هیچ الزام آموزشی وجود ندارد و اگر اعتماد به نفس کافی داشته باشید می‌توانید بدون صرف هزینه بالا و یا تحصیلات خاص و تجربه زیاد یک بارستا شوید.
قدم‌های اول برای باریستا شدن
- لغات رایج کافی‌شاپی را بیاموزید و یاد بگیرید انواع مختلف قهوه با یکدیگر چه تفاوتی دارند. برای مثال تفاوت اسپرسو با قهوه ترک چیست؟
- تلاش کنید طرزتهیه انواع مختلف قهوه را حفظ کنید. برای این کار لازم نیست حتما در کلاس‌های گران‌قیمت ثبت نام کنید. شما به راحتی می‌توانید با یک سرچ ساده در یوتیوب طرز تهیه بهترین قهوه‌ها و تزئینات مختلف قهوه را بیاموزید.
- برای کسب تجربه در خانه تمرین کنید. یک دستگاه اسپرسو ساز دست دوم تهیه کنید و در خانه به تهیه انواع قهوه بپردازید تا در این کار مهارت پیدا کنید.
- بعد از کسب مهارت‌های لازم و یادگیری اصول پایه‌ای می‌توانید در کافی شاپ‌های مختلف در عنوان‌های شغلی که نیاز به تجربه ندارند ( برای مثال گارسون) کار کنید و سعی کنید شنونده خوبی باشید و هر نکته و فوت‌و فنی را یاد بگیرید.
- همچنین می‌توانید برای مدتی در یک کافی‌شاپ، به عنوان باریستا و به صورت رایگان مشغول به کار شوید تا مهارت و شایستگی خود را ب کارفرما ثابت کنید.
برای باریستا شدن چه دوره‌هایی لازم است؟
برای باریستا‌هایی که چند سال در این حرفه کار کرده‌اند و مشتاق یادگیری تکنیک‌های پیشرفته‌تر و عمیق‌تری هستند یا کسانی که به این حرفه علاقه‌‌مند اند دوره‌های مختلف باریستا وجود دارد که به شما امکان می‌دهند همه چیز را در زمینه باریستا شدن یاد بگیرید. این دوره‌ها معمولا شامل دو مرحله هستند.
- دوره اول، دوره آکادمیک است که در آن هنرجو با ویژگی‌های دانه از کشت تا دم آوری، محل کشت دانه، شناخت کامل از منطقه‌ای که قهوه در آن کشت می‌شود، آشنایی با ابزار آلات و دستگاه‌های سرو قهوه (ابزار‌هایی مانند دستگاه اسپرسو ساز، قهوه ساز، ایبریک، فرنچ پرس، موکاپات و…)، سرو قهوه و انواع نوشیدنی‌های قهوه به طور کامل آشنا می‌شود.
- دوره دوم دوره عملی است که در این دوره هنرجو باید با دستگاه‌ها و ابزار‌های مرتبط کار کند و انواع نوشیدنی‌ها را تهیه نماید. برای مثال کاپوچینو، اسپرسو، لاته‌آرت، قهوه ترک و…و برای تهیه برخی نوشیدنی‌ها فوم گیری شیر را نیز آموزش ببیند.
البته مهارت باریستا کمی فراتر هم می‌رود، یعنی علاوه بر تهیه قهوه باید طعم و کیفیت خوب از بد را نیز بتواند تشخیص دهد. در این زمینه آموزش باریستا، آکادمی بین‌المللی باریستا و قهوه، آکادمی باریستا سیاتل و مدرسه قهوه تگزاس محبوب هستند. در ایران نیز شرکت‌های معتبری وجود دارند که با حضور در دوره‌های آموزشی آنها می‌توانید مدارج باریستایی را طی و در مسابقات جهانی باریستا شرکت نمایید.
ویژگی‌های یک باریستای خوب
- یک باریستای حرفه‌ای در درجه اول عاشق قهوه است و تخصص لازم برای ترکیب انواع قهوه بر اساس سلیقه مشتری را دارد، در نتیجه بهتر از هرکسی می‌تواند قهوه باب میل مشتری را به وی ارائه دهد.
- همچنین یکی از معیار‌های مهم برای سنجش حرفه‌ای بودن باریستا میزان مهارت و توانایی او در تهیه قهوه است، زیرا درست کردن قهوه اصول و ریزه کاری‌های فراوانی دارد و یک باریستا حرفه‌ای با مطالعه، تمرین و تکرار فراوان به مهارت تهیه قهوه‌های عالی دست می‌یابد.
نکات کلیدی برای بهتر شدن در شغل باریستا
برای موفق شدن در این شغل و پیشرفت در آن، باید نکات ساده اما با اهمیتی را در نظر بگیرید تا بتوانید باریستای ماهری باشید.در اینجا به چند نمونه از این نکات اشاره کرده‌ایم.
خدمات مشتری را به بهترین شکل انجام دهید
باریستاها در طول روز با مشتریان زیادی رو به رو می‌شوند. یک باریستای موفق به راحتی می‌تواند با یک رفتار دوستانه، خدمات حرفه‌ای و گاهی با یک لبخند ساده خصوصا در ساعات شلوغ و پر تردد که مشتریان مجبور هستند مدت بیشتری منتظر بمانند، آنها را راضی نگه دارد و حتی به مشتری دائمی خود تبدیل کند.
صبور باشید
این ویژگی می‌تواند دراوج فشار کاری به داد شما برسد. عجله کردن و استفاده از میانبرها می‌تواند شما را از مسیر باریستای حرفه ای شدن منحرف کند. پس سعی کنید همیشه به آرامی و قدم به قدم پیش بروید و این نکته را به خوبی به خاطر بسپارید.
محیط اطرافتان را تمیز نگه دارید
به دلیل اینکه شما در یک محیط شلوغ کار می‌کنید همیشه باید از خطرات احتمالی آگاه باشید. فعالیت باریستاها بسیار سریع است به همین خاطر ممکن است در حین کار لیز خورده و زمین بخورند. برای اینکه در باریستا بودن خبره شوید باید فضای اطرافتان را مرتب و تمیز نگه دارید. پس بعد از هربار ریخته شدن مایعات بر روی سطوح مختلف و یا کف زمین سریعا آن را تمیز کنید.
شیر را مانند حرفه ای ها بجوشانید
آماده کردن یک قهوه عالی مستلزم ایجاد بهترین ترکیب میان قهوه و فوم شیر است. تهیه یک شیر بخارپز عالی ممکن است کمی دشوار به نظر برسد اما به محض اینکه برای اولین بار به آن مسلط شوید، می‌توانید آن را با چشم بسته نیز انجام دهید.
کار با دستگاه‌های مختلف را یاد بگیرید
امروزه ماشین‌های اسپرسو خودکار تر از گذشته شده و استفاده از آنها نیز راحت‌تر است. با این حال از آن‌جا که هر دستگاه با دستگاه دیگر متفاوت است نمی‌توان یک دستورالعمل واحد برای آنها تهیه کرد. بنابراین سعی کنید دستگاه‌های مختلف تهیه قهوه را بهتر بشناسید و نحوه کار با آنها را بیاموزید.
مسابقات بین‌المللی باریستا
همه ساله مسابقات بین المللی باریستا بین ۵۰ کشور جهان، به منظور ارزیابی تخصص و مهارت باریستاها برگزار می‌شود. این مسابقات برای نخستین بار در کشور نروژ پایه گذاری شد اما مشهورترین و معتبرترین آن، اکنون مسابقات جهانی باریستا (WBC) است که مانند المپیک هرساله در کشور جدیدی برگزار می‌شود. نمایندگان هر کشور پس از پیروزی در مسابقات باریستای کشور خود انتخاب و به مسابقه بین المللی اعزام می‌شوند. رقبا در این دوره مسابقات وظیفه دارند در مدت زمان ۱۵ دقیقه ۴ اسپرسو، ۴ نوشیدنی شیر و ۴ نوشیدنی اصلی مبتنی بر اسپرسو با امضای استاندارد تهیه کنند. داوران نوشیدنی‌ها را از لحاظ مزه، تمیزی، خلاقیت، توانایی و تکنیک های کار و در آخر زیبایی بررسی می‌کنند. از بین ۵۰ رقابت کننده ۱۲ نفر و از بین ۱۲ نفر، یک نفر به عنوان برنده اعلام می‌شود که عنوان بهترین باریستای جهان را به خود اختصاص می‌دهد. جالب است بدانید در سال ۹۴ یک باریستای ایرانی برای اولین‌بار به مسابقات جهانی باریستا در سیاتل آمریکا برگزار می‌شد راه یافت.
آیا برای استخدام به عنوان باریستا به رزومه کاری نیاز است؟
برای شروع کار در یک کافی شاپ مانند هر حرفه دیگری باید یک رزومه شغلی به کافی‌شاپ ارائه داده شود با این حال بسیاری از مدیران کافی‌شاپ‌ها، باریستاهای کم تجربه را ترجیح می‌دهند و بر این عقیده هستند که آموزش دادن باریستاهای غیر حرفه‌ای به نحو دلخواهشان بسیار راحت‌تر است. همچنین کافی‌شاپ‌های زنجیره ای مانند استارباکس به سابقه افراد تازه استخدام نیازی ندارند و خود به افراد آموزش‌های لازم را می‌دهند.
